Stappenplan witwassen

Publicatiedatum 05-10-2022 | Laatste update 25-09-2024 | Kennisproduct

De Hoge Raad heeft namelijk duidelijk gemaakt dat voor het bestanddeel ‘afkomstig uit enig misdrijf’ niet bewezen hoeft te worden wanneer, waar en door wie het misdrijf precies is begaan. Naar uitspraak ECLI:NL:HR:2004:AP2124.

Het Gerechtshof Amsterdam heeft het toetsingskader voor witwassen zonder bekend gronddelict samengevat in het zogenoemde 6-stappenarrest. Naar uitspraak ECLI:NL:GHAMS:2013:BY84881.

Met gebruik van dit 6-stappenplan kan tot een veroordeling voor witwassen worden gekomen in onderzoeken waarbij het gronddelict onbekend is.

Stappenplan voor een veroordeling voor witwassen zonder aantoonbaar gronddelict

Stap 1: Geen direct bewijs voor een specifiek gronddelict

Het specifieke gronddelict is onbekend of kan niet bewezen worden. Het feit dat er bijvoorbeeld antecedenten zijn, is onvoldoende om te concluderen dat het voorwerp afkomstig is uit dit gronddelict.

Stap 2: Een vermoeden van witwassen

Is er op basis van feiten en/of omstandigheden sprake van een vermoeden van witwassen? Bij het komen tot dit vermoeden kunnen witwasindicatoren (zoals feiten van algemene bekendheid en witwastypologieën) worden gebruikt.

Stap 3: Verklaring van de verdachte

Als er sprake is van een witwasvermoeden, mag van de verdachte worden verlangd dat hij een verklaring geeft over de herkomst van het voorwerp waarvan wordt vermoed dat het uit witwassen afkomstig is. De feiten en/of omstandigheden ‘schreeuwen om een verklaring’. Indien een verdachte weigert te verklaren, kan dit meewerken in de conclusie dat enig voorwerp van misdrijf afkomstig is.

Stap 4: Eisen aan de verklaring van de verdachte

De verklaring over de herkomst van het voorwerp moet concreet, min of meer verifieerbaar en op voorhand niet hoogst onwaarschijnlijk zijn. Daarnaast heeft de rechter bepaald dat naast de mogelijke legale bron ook de geldstromen inzichtelijk moeten worden gemaakt.

Stap 5: Onderzoek Openbaar Ministerie

Voldoet de verklaring aan de criteria genoemd onder stap 4, dan is het aan het Openbaar Ministerie om onderzoek te (laten) doen naar de genoemde alternatieve herkomst van het voorwerp.

Stap 6: Conclusie trekken

Als op basis van het onderzoek genoemd onder stap 5 met voldoende mate van zekerheid kan worden uitgesloten dat het voorwerp waar de verdenking betrekking op heeft een legale herkomst heeft, kan worden gesteld dat er sprake is van ‘afkomstig uit enig misdrijf’. De enige aanvaardbare verklaring voor de herkomst van het voorwerp is immers een criminele herkomst.

Mocht je vragen hebben naar aanleiding van dit stappenplan, neem dan gerust contact op met het AMLC.