Beheerder bitcoin ATM

Publicatiedatum 27-01-2025, 14:39

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 17 januari 2025, ECLI:NL:GHARL:2025:237

In deze zaak heeft een verdachte samen met mededaders investeerders op de cryptomarkt opgelicht door altcoins te verspreiden en vervolgens te pumpen en dumpen waarmee de koers van die altcoins werd gemanipuleerd. Daarnaast heeft hij crypto verduisterd door deze van een door hem opgezette cryptovalutahandelsplaats over te maken naar eigen wallets. Verdachte beheerde ook een bitcoin ATM.

Vermoeden van witwassen

Het hof acht het een feit van algemene bekendheid dat het ken-uw-klant-principe een basisvoorwaarde is voor het mogen verrichten van financiële dienstverlening. Verdachte heeft zich hier niet aan gehouden. Hij kan immers niet laten zien dat hij de identiteitsgegevens van gebruikers van de bitcoin ATM heeft gecontroleerd en bijgehouden. Hij heeft geen onderzoek gedaan naar de herkomst van de (virtuele) valuta. Gelet hierop biedt verdachte de gebruikers van zijn bitcoin ATM bewust de mogelijkheid om anoniem aan- en verkopen van virtuele valuta met contante gelden te kunnen doen. Hierbij konden zeer grote hoeveelheden contante geldbedragen op één dag worden omgezet. Daarnaast kon er worden betaald met coupures van € 200,00 en € 500,00. Verdachte heeft voorts verklaard dat het volume met 95% omlaag ging toen hij de gebruikers van de bitcoin ATM tijdelijk wel om identificatiegegevens vroeg. Daarentegen weerhielden de hoge transactiekosten (6-15%) die verdachte hanteerde de gebruikers er kennelijk niet van om van de bitcoin ATM van verdachte gebruik te maken. Het voorgaande maakt dat sprake is van meerdere zogenoemde witwastypologieën. Het vermoeden van witwassen is naar het oordeel van het hof dan ook gerechtvaardigd.

Criminele herkomst

Verdachte heeft géén concrete, verifieerbare en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijke verklaring afgelegd over de herkomst van de gelden. Hij heeft immers verklaard dat hij geen onderzoek doet naar de herkomst ervan. Omdat het procesdossier evenmin een aanwijzing oplevert voor een mogelijke legale herkomst van de voorwerpen, is het hof van oordeel dat het onder deze omstandigheden niet anders kan zijn dan dat de (virtuele) valuta in ieder geval grotendeels – onmiddellijk of middellijk uit enig misdrijf afkomstig zijn.

Het voorwaardelijk opzet

Het hof is gelet op het voorgaande van oordeel dat verdachte in de periode van 21 november 2020 tot en met 20 mei 2021 bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat hij de (virtuele) valuta voorhanden heeft gehad en heeft omgezet, terwijl dit - geheel of gedeeltelijk en onmiddellijk of middellijk - uit enig misdrijf afkomstig was. Verdachte heeft gedurende die periode de identiteitsgegevens van gebruikers van de bitcoin ATM niet (meer) gecontroleerd en bijgehouden, terwijl hij wist dat hij zonder registratie en de daarvoor vereiste identiteitsverificatie de bitcoin ATM niet mocht exploiteren. Verdachte heeft bewust de identiteitsverificatie eraf gehaald, omdat dit mensen zou afschrikken. Bovendien heeft verdachte ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat hij zich er zeker sinds de aanvraag bij DNB van bewust was dat mensen met crimineel geld gebruik konden maken van de bitcoin ATM.

Witwashandelingen

Doordat verdachte geen gebruik (meer) maakte van een identiteitsverificatie konden de gebruikers van de bitcoin ATM anoniem aan- en verkopen van virtuele valuta met (aanzienlijke) uit enig misdrijf afkomstige contante gelden doen. Verdachte heeft zich hiermee schuldig gemaakt aan het verbergen en verhullen van de werkelijke aard en de herkomst van de (virtuele) valuta, wie de rechthebbenden op die virtuele valuta waren, en wie de virtuele valuta voorhanden heeft gehad. De contante bedragen uit de bitcoin ATM heeft verdachte op zijn eigen bankrekening gestort en van dat geld heeft hij nieuwe virtuele valuta gekocht. Daarmee is ook sprake van het omzetten van gelden.