Zorgfraude door eenmanszaak

Publicatiedatum 05-12-2024, 16:58 | Jurisprudentie

Rechtbank Amsterdam, 5 november 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:6705

Kortgeleden publiceerde het AMLC in samenwerking met de Recherche Zorgfraude van de Nederlandse Arbeidsinspectie een verdiepend artikel over een zorgfraudezaak. Opvallend aan deze zaak was dat er enkel werd vervolgd voor witwassen en niet aanvullend ook voor oplichting en/of valsheid in geschrifte. Aan deze keuze lag onder meer een afweging met betrekking tot het aantal te gebruiken recherche-uren ten grondslag, om zo de strafrechtketen te ontlasten.

Het Openbaar Ministerie heeft deze beslissing wederom genomen in de onderstaande zaak. De verdachte wordt door de rechtbank veroordeeld voor witwassen zonder gronddelict.

Het gaat in deze zaak om een eenmanszaak actief in de thuiszorg. In 2018 ontving de FIU meldingen van ongebruikelijke transacties met betrekking tot de verdachte en haar eenmanszaak. Naar aanleiding hiervan heeft de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid onderzoek gedaan naar de inkomsten van de verdachte. Uit de administratie bleek dat de verdachte in de periode van oktober 2016 tot en met augustus 2018 meer dan 80 duizend zorguren heeft gedeclareerd bij diverse partijen.

Uit nader onderzoek bleek de daadwerkelijke capaciteit van de verdachte iets meer dan 41 duizend uur te zijn, waarbij de verklaring van de verdachte is meegenomen dat zij zeven dagen per week 20 uur heeft gewerkt. Het verschil tussen de gedeclareerde uren en de capaciteit betrof meer dan 40 duizend uur. Dit komt in combinatie met de bekende uurtarieven neer op een onverklaarbare omzet van ruim 1,5 miljoen euro. De verdachte heeft in de periode van 16 november 2016 tot en met 2 juli 2020 in totaal ruim 4 miljoen euro aan zorggelden ontvangen. Uit de bewijsmiddelen blijkt ook dat er meer dan 1,6 miljoen aan contanten is opgenomen van de rekeningen. Daarnaast zijn er meerdere bedragen geïnvesteerd in horecabedrijven, bedragen  uitgeleend aan privé- en rechtspersonen en is er een woning gekocht.

In deze zaak is er voor gekozen om niet op factuurniveau te onderzoeken welke gedeclareerde uren wel of niet gekoppeld kunnen worden aan de beschikbare uren. Er is dan ook geen gronddelict ten laste gelegd, maar enkel het witwassen van de verkregen gelden. De rechtbank benoemt hier wederom dat deze beslissing binnen de keuzevrijheid van het OM valt. Dit werd eerder al gedaan in een andere zorgfraudezaak, daar stelde de rechtbank dat “Geen rechtsregel of jurisprudentie vereist dat onderzoek moet plaatsvinden naar het bestaan van een gronddelict dat aan witwassen ten grondslag kan worden gelegd.” 

Wegens het ontbreken van een bekend gronddelict wordt het stappenplan witwassen gevolgd. Uit de omschreven feiten en omstandigheden volgt dat er sprake is van een gerechtvaardigd vermoeden dat het geldbedrag uit misdrijf afkomstig is. De verklaring die de verdachte geeft over het verschil tussen de gedeclareerde en de geleverde zorg is dat zij mensen, zogezegd, zwart heeft laten werken. Deze verklaring wordt door de rechtbank als niet voldoende concreet en verifieerbaar bestempeld. De verdachte heeft namelijk enkel verklaard om welke periode het ging, hoeveel mensen dit betrof en dat deze personen met contante gelden in enveloppen werden betaald. Er is verder geen administratie van deze uitbetalingen, noch heeft de verdachte namen genoemd of voldoende toelichting gegeven over de feitelijke gang van zaken. De verklaring biedt daarom onvoldoende aanleiding tot nader onderzoek door het OM.

Tot slot is in deze zaak nog het vraagstuk van vermenging relevant. De gelden met illegale herkomst zijn namelijk op de bankrekening van de eenmanszaak terecht gekomen, maar deze rekening bevatte ook legale gelden. Het geld is op die manier vermengd geraakt waardoor er niet meer specifiek kan worden aangewezen welke, ruim, anderhalf miljoen euro uit misdrijf afkomstig is. De rechtbank volgt ter beantwoording van de vraag de lijn van de Hoge Raad van 23 november 2010 dat een vermogen in bepaalde gevallen kan worden aangemerkt als gedeeltelijk (on)middellijk afkomstig uit enig misdrijf als aan het vermogen geld is toegevoegd van misdrijf afkomstig, ook als dat geld niet meer kan worden geïndividualiseerd.

In deze zaak is 1,5 miljoen euro van de in totaal 4 miljoen euro van misdrijf afkomstig. Dit bedrag is met de overige gelden die op de rekening stonden vermengd geraakt. De verdachte heeft met de bankrekening van de eenmanszaak meerdere handelingen verricht voor meer dan 1,5 miljoen euro. Verdachte wist dat dit geld gedeeltelijk uit misdrijf afkomstig was en heeft dit geld omgezet, overgedragen en gebruikt. Aangezien de handelingen over een langere periode zijn uitgevoerd wordt de verdachte veroordeeld voor gewoontewitwassen.