Ga direct naar de inhoud
Ga direct naar de footer
Wat is witwassen via laundromats?
Publicatiedatum 30-08-2023 | Laatste update 09-11-2023
Een laundromat is een groot netwerk van fictieve (offshore) bedrijven met bankrekeningen dat het mogelijk maakt om gelden over de hele wereld te verschuiven. Zoals een ouderwetse knikkerbaan. De herkomst van de gelden kan door het vele verschuiven flink versluierd worden.
In een laundromat worden gelden overgemaakt naar verschillende lege (offshore) vennootschappen in het netwerk. De vennootschappen hebben vaak weinig substantie, zoals een website of kantoor. Die transacties worden onderbouwd met behulp van valse facturen. De facturen bevatten veelal ronde bedragen, abstracte omschrijvingen en missen vaak factuurnummers of andere unieke kenmerken.
Witwassen via laundromats
De term laundromat is in 2014 geïntroduceerd door de Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP). Dit onderzoekscollectief onthulde de afgelopen jaren enkele bekende laundromats: de Russian laundromat (2017), de Azerbaijani laundromat (2017) en de Troika laundromat (2019).
Een laundromat kent drie fasen:
- De fase waarin het (criminele) geld is verkregen;
- De fase waarin het geld via allerlei fictieve bedrijven met bankrekeningen de wereld over gestuurd wordt; en
- De fase waarin de gelden worden besteed.
Deze fasen tonen enige overeenkomsten met het fasenmodel van witwassen. Het concept van laundromats ziet echter vooral op de versluieringsfase.
Het is goed om onderscheid te maken tussen vennootschappen die gebruikt worden in de verhullingsfase en de bestedingsfase. In de verhullingsfase worden gelden verhuld via allerlei lege (offshore) vennootschappen onder valse voorwendselen. Dit betreft vaak vennootschappen te kwader trouw met bijvoorbeeld een katvanger als bestuurder. In de bestedingsfase worden bij legitieme vennootschappen diensten of producten daadwerkelijk aangeschaft. Deze vennootschappen kunnen te goeder trouw zijn.
Dergelijke witwasnetwerken zijn uitwisselbaar. Zo kunnen vele verschillende klanten gebruik maken van één netwerk en kunnen delen van een netwerk in andere netwerken gebruikt worden. Daarnaast kan een laundromat voor meerdere doelen gebruikt worden. Het netwerk kan gebruikt worden voor het witwassen van illegaal geld, maar tevens voor het ontduiken van belasting, omzeilen van sancties en kapitaalrestricties of om andere (politieke) redenen het verplaatsen van gelden.
Het is lastig om laundromats strafrechtelijk aan te pakken. Redenen daarvoor zijn de omvang, complexiteit en de vele verschillende (offshore) jurisdicties. Het is bovendien vaak lastig om de gelden die door een laundromat gesluisd worden, te criminaliseren.
Witwassen via laundromats herkennen
In analyse door het AMLC van vennootschappen die gebruikt worden in laundromats en de transacties die zij uitvoeren komen een aantal kenmerken naar voren:
- Gelinkte aandeelhouders van vennootschappen
- Overleden bestuurders van vennootschappen
- Aandeelhouders en bestuurders van vennootschappen met een (zeer) jonge leeftijd, student zijn of anderszins kenmerken hebben die niet voor de hand liggen
- Vennootschappen, aandeelhouders en/of bestuurders zijn niet verifieerbaar in open bronnen
- Vennootschappen hebben een rechtsvorm die geassocieerd wordt met laundromats zoals SLP’s
- Vennootschappen zijn op hetzelfde adres gevestigd (al dan niet met de tussenkomst van een trustkantoor)
- Vennootschappen zijn net opgericht, stromen grote geldstromen doorheen en worden dan weer opgeheven
- Sommige vennootschappen zijn al opgeheven, maar stroomt nog wel geld doorheen
- Sommige oudere vennootschappen worden van de plank gehaald om weer geld doorheen te laten stromen (‘shelf companies’)
- De data van de transacties zitten dicht op elkaar
- De facturen die gebruikt worden ter onderbouwing van de geldstromen zijn onvolledig, vaag en betreffen ronde bedragen
- Vennootschappen gebruiken geen factuurnummer op de factuur
- Vennootschappen gebruiken opvolgende factuurnummers voor dezelfde afnemer
- Het bedrijf, de bank waar de bankrekening wordt aangehouden en de aandeelhouder/bestuurder komen uit verschillende landen (‘non-resident’)
- De transactieomschrijvingen zijn vaag en/of zonder factuurnummer
- De omschrijvingen op de factuur passen niet bij de sector waar de vennootschap in actief zou zijn (bijvoorbeeld factuur voor bouwmaterialen voor een IT bedrijf)
AMLC activiteiten
In J5 (Joint Chiefs of Global Tax Enforcement) verband spreekt het AMLC met publieke en private partners over de definitie ‘laundromats’, indicatoren en ontwikkelingen op dit onderwerp.
Heeft u vragen over het duiden van geldstromen die mogelijk onderdeel zijn van een laundromat of heeft u vermoedens van nieuwe laundromats, neem dan vooral contact met ons op.