Ga direct naar de inhoud
Ga direct naar de footer
Wat is witwassen via buitenlandse rechtspersonen?
Publicatiedatum 30-08-2023 | Laatste update 09-11-2023
Rechtspersonen bieden ruime mogelijkheden aan criminelen om hun crimineel verkregen opbrengst wit te wassen. Allerlei zakelijke transacties (geld, goederen en diensten) kunnen via rechtspersonen worden uitgevoerd. Buitenlandse rechtspersonen bieden nóg meer mogelijkheid om de bron van herkomst en de persoon achter de rechtspersoon, de UBO, te verhullen.
Het misbruiken van buitenlandse rechtspersonen is al decennialang een beproefd instrument voor criminelen. Het gemak waarmee rechtspersonen heden te dagen kunnen worden verkregen maakt dit onderwerp voor poortwachters, toezichthouders en opsporingsdiensten nog steeds relevant.
Ook na invoering van het UBO-register.
Witwassen via buitenlandse rechtspersonen
Bij het plegen van gronddelicten en bij alle fasen van het witwasproces kunnen buitenlandse rechtspersonen worden gebruikt. Hier volgen enkele voorbeelden van het gebruik van rechtspersonen bij witwassen.
Plaatsen:
- het storten van contanten op de rekening van de rechtspersoon
- het verplaatsen van gelden via elektronische overboekingen over landsgrenzen heen
- het verkopen van illegaal verkregen goederen (diefstal, oplichting) of met crimineel contant geld aangekochte goederen via de buitenlandse rechtspersoon
- het voorhanden hebben van buitenlandse banktegoeden door de buitenlandse vennootschap.
Verhullen:
- gebruikmaken van buitenlandse rechtspersonen in offshore-jurisdicties of rechtsfiguren als een trust of foundation
- gelden veelvuldig overboeken tussen vele van deze rechtspersonen in verschillende landen
- het opbouwen van een structuur aan buitenlandse rechtspersonen gevestigd in verschillende landen om herkomst en eigendom te verhullen.
Rechtvaardigen:
- het verstrekken van geldleningen door de buitenlandse rechtspersoon aan de crimineel (of diens vennootschap of partner) in Nederland
- het aangaan van winstgevende handelstransacties met de (eigen) buitenlandse rechtspersoon.
Investeren:
- het aankopen of financieren van ondernemingen (deelnemingen) of vastgoed in Nederland, het huren van vastgoed dat eigendom is van de buitenlandse rechtspersoon zonder een relevante huursom te betalen, het laten financieren van de aankoop van de eigen woning door een buitenlandse rechtspersoon.
Het UBO-register moet duidelijk maken wie de uiteindelijk belanghebbende binnen een entiteit is, om onder meer witwassen tegen te gaan. Buitenlandse rechtspersonen zoals een Ltd of GmbH die alleen vestigingen in Nederland hebben (‘branch offices’) zijn niet verplicht om UBO’s in Nederland te registreren. Alle EU-landen zijn op basis van een richtlijn verplicht om een UBO-register te hebben.
Witwassen via buitenlandse rechtspersonen herkennen
Het aanhouden van vermogen in een buitenlandse rechtspersoon geeft weinig zichtbaarheid in Nederland. De valkuil is dat men op enig moment de criminele opbrengst ten eigen nutte wil inzetten in het land waar men woont. Dit kan leiden tot transacties die opvallen.
Ongebruikelijkheden zijn dan terug te voeren op:
- de transactiepartijen zijn niet-transparant / onbekend;
- de bron van herkomst van het geld is niet duidelijk;
- uitgavenpatroon of vermogen/vermogensvorming) is niet passend bij het inkomen;
- geen logische, aannemelijke (verifieerbare) verklaring of documentatie is aanwezig.
Dan past een handels- of financieringstransactie niet altijd bij de persoon, diens arbeidsverleden, diens inkomen/inkomensontwikkeling of is afwijkend in de zin van voorwaarden of resultaten ten opzichte van reguliere zakelijke transacties.
Leningen zijn een veelvuldig gebruikte methode om crimineel geld terug te laten vloeien naar de crimineel zelf, diens partner of familie. Deze zogenaamde loan-back-methode kenmerkt zich tot afwijkingen van reguliere leningen waardoor deze kunnen opvallen. Opvallendheden zijn dat de geldverstrekker geen financiële instelling is, geen correspondentie aanwezig is over het aangaan van de lening, een afwijkende rente rekent, geen zekerheid wordt verlangd, dat de geldnemer niet of nauwelijks aflost en feitelijk over onvoldoende legale middelen beschikt om de lening te verkrijgen volgens de geldende leennormen.
Een ander voorbeeld is het gebruik van een buitenlandse debet of creditkaart die gekoppeld is aan de bankrekening van de rechtspersoon. De houder van die kaart kan dan in en buiten Nederland de kaart gebruiken voor allerlei aankopen en het contant opnemen van geld van die rekening zonder naar dat buitenland te hoeven rijden.
AMLC activiteiten
Binnen het AMLC is veel aandacht (geweest) voor buitenlandse rechtspersonen en rechtsfiguren. Tot 2023 is onderzoek verricht naar de aanwezigheid van zogenaamde offshore-vennootschappen, zijnde rechtspersonen opgericht en gevestigd in risicolanden, als eigenaar of financier van Nederlands vastgoed.
In samenwerking met de Belastingdienst loopt het zogenaamde debet & credit kaart project waarbij bestedingen en contante opnamen met buitenlandse kaarten worden onderzoek. Hierbij wordt gekeken wie kaarthouder en -gebruiker is en wat de bron van het geld is. Dit kan leiden tot fiscaal (Belastingdienst) of strafrechtelijk (FIOD) ingrijpen.
Het AMLC monitort in 2023 ook het voorkomen van specifieke rechtsfiguren in de verdachte transacties teneinde operationele kansen op dat vlak te benutten.